Sok z brzozy znany jest od zarania dziejów. Wspomaga rozmaite dolegliwości. Brzoza to drzewo o ciekawej symbolice. Chroni przed duchami i złymi mocami, a także jest symbolem władzy i dostatku.

Brzoza jest drzewem bardzo popularnym, często jest sadzona w ogrodach przy parkach miejskich. Jest to ciekawe drzewo ozdobne. Jej pień jest w kolorze białym i charakterystycznie się łuszczy tworzy intrygującą mozaikę, która miejscami jest czarna. Liście są dość małe w kolorze zielonym, zgrabnie powiewają i szeleszczą na wietrze. Kwiaty zebrane są w urocze kwiatostany nazywane kotkami, pojawiają się na roślinie najczęściej w kwietniu. Owoce to drobne orzeszki, które zaopatrzone są w lotne skrzydełka. Wybierając brzozę do swojego ogrodu warto pamiętać, że jej pyłek jest jednym z najbardziej alergicznych występujących u nas w kraju. Dlatego jeśli pragniemy go mieć u siebie w ogrodzie to lepiej posadzić ją w zacisznym zakątku, tam, gdzie nie będzie groził jej przeciąg, który może roznosić pyłek.

Brzoza najlepiej czuje się w miejscu słonecznym  i dość ciepłym, nie ma wysokich wymagań glebowych. Co za tym idzie średniej żyzności podłoże będzie dla niej wystarczające. Poradzi sobie w miejscach piaszczystych jak i lekko podmokłych.

Właściwości soku z brzozy

Sok z brzozy inaczej nazywany jest oskołą lub bzowiną. Ma on działanie antybakteryjne i wzmacniające. Zwłaszcza pożywnie wpływa na układ odpornościowy, działa przeciwbólowo zwłaszcza w bólach reumatycznych. Mimo tego, aż w ponad 90 % składa się z wody to pozostałe składniki powodują, że ma takie cenne właściwości. Mowa tutaj o cennych makro i mikroelementów, a także zdrowotnych substancji takich jak:

•                Potas

•                Magnez

•                Miedź

•                Fosfor

•                Cynk

•                witamina B i C

•                peptydy, aminokwasy

•                flawonoidy

•                Kwas chlorogenowy

•                Kwas jabłkowy jak i cytrynowy

Sok z brzozy ma silne działanie antyoksydacyjne, czyli zapobiega starzeniu się komórek w naszym organizmie. Polepsza kondycję włosów i paznokci. Reguluje prace gruczołów łojowych, które odpowiedzialne są za przetłuszczanie się skóry głowy. Pozytywnie wpływa na nerki, które są bardzo ważnym organem w naszym ciele, gdyż usuwają toksyczne substancje. Sok z brzozy usuwa nadmiar wody jak toksycznych substancji z ciała ludzkiego. Bywa, że one mogą powodować szereg chorób. Ponadto wspomaga usuwanie złogów w moczowodach, które prowadzą np. do dny moczanowej, zapalania nerek, kamicy nerkowej itp.

Sok z brzozy wskazany jest dla osób, zmagających się z utratą wagi, gdyż redukuje on wchłanianie się glukozy z przewodu pokarmowego.

Innym istotnym aspektem zdrowotnym soku z brzozy jest polepszenie funkcjonowania wątroby jak i serca.

Z jakiej brzozy pić sok?

Istnieje kilka gatunków jak i wiele odmian brzozy. Najlepiej sok pozyskiwać z brzozy brodawkowatej, ewentualnie z brzozy omszonej. Pamiętaj, aby pod żadnym pozorem nie pozyskiwać soku z brzozy ojcowskiej, brzozy niskiej, brzozy Szafera czy brzozy karłowej, gdyż są to gatunki pod ścisłą ochroną.

Kiedy i jak pozyskiwać sok z brzozy?

Sok z brzozy pozyskujemy na wiosnę, najlepiej koniec lutego, początek marca. Ten okres jest bezpieczny dla rośliny. Najlepiej robić to do momentu pękania pąków liściowych. W tym okresie temperatura w dzień przeważnie osiąga około 10 stopni Celsjusza i nie ma ryzyka uszkodzeń mrozowych. To właśnie na wiosnę drzewo korzysta z wody najbardziej, co  powoduje najbogatsze pokłady soku z brzozy. Niestety rozwój roślin jest ściśle uwarunkowany pogodą, dlatego warto indywidualne obserwować obiekt, z którego będziemy pozyskiwać sok. Drzewo powinno mieć minimum 10 lat, być zdrowe i nie opryskiwane, najlepiej rosnące z dala od ruchliwych i zatłoczonych ulic.

Aby upuścić sok z brzozy warto wybrać tą część pnia, która jest lepiej nasłoneczniona tam soku będzie więcej. Otwór w pniu wywiercamy gwoździem lub dłutem, ewentualnie wiertarką na głębokość około 2-3 cm na wysokości pół metra od ziemi. Następnie w dziurę wkładamy rurkę np. do produkcji wina i podstawiamy pod nią pojemnik.

Inną metodą ściągania soku z brzozy jest wykorzystanie pędów. Poszukujemy na drzewie średniej wielkości pędów i ścinamy ją nożem ogrodniczym pod kątem. Zawieszamy pod nią butelkę lub zakładamy ją na gałąź, sok będzie powoli spływał siłami grawitacji. Ta metoda jest wolniejsza, ale prostsza od pierwszej. Z dużej brzozy uzyskamy około 10 litrów soku, co dwa dni. Po zabiegu upuszczania sok z brzozy, warto dziurkę czy uciętą gałąź posmarować maścią antygrzybiczną Przyspiesza to regenerację miejsca po uszkodzeniu.

Legalne pozyskiwanie soku z brzozy

Jednym z najprostszych i właściwych metod jest posadzenie sobie na własnej posesji brzozy i korzystanie właśnie z niej czy to w ogródku, czy to w lesie. Jednak jeśli chcemy korzystać z drzew, które nie należą do naszej posesji obowiązkowa jest zgoda właściciela. Podobnie jeśli chcemy skorzystać z brzozy rosnącej w Lasach Państwowych, należy zdobyć zgodę leśniczego, którego obszar obejmuje miejsce zbioru soku. Przeważnie takie zgody to tylko formalność, jeśli oczywiście sok będziemy wykorzystywać tylko na własne potrzeby. Nie da się ukryć, że te zgody w dużym stopniu wpływają na to że wciąż w naturze mamy brzozy. Niestety ludzie bywają okrutni i jeśli by tak nie było na pewno wyeksploatowaliby drzewa do końca.

Co robić gdy uzyskamy sok?

Sok po ściągnięciu z drzewa, warto jest przefiltrować przez gęste sitko lub gazę. Sok z brzozy jest w kolorze lekko żółtym, ma słodki przyjemny smak. Całość najlepiej przechowywać w szklanym pojemniku w chłodnym miejscu. Sam świeży sok jest zdatny do spożycia przez około 5-6 dni. Spożywamy go bez przetworzenia, gdyż po takim procesie traci swoje cenne właściwości.

Niestety sok z brzozy jest dostępny dla nas przez bardzo krótki okres w roku, dlatego warto wykorzystać mądrze jego cenne właściwości. Wiosenna kuracja sokiem z brzozy, postawi na nogi niejednego!

Słowa kluczowe: sok z brzozy właściwości, jak pozyskać sok z brzozy, jak przechowywać sok z brzozy, czy spuszczanie soku z brzozy jest legalne, jakie drzewo wybrać aby pozyskać sok z brzozy?

Autorka: MArtyna Cieślińska

Literatura

•                Drzewa pomagające leczyć, M. Himmel, 2008

•                Atlas drzew i krzewów, A. Halaerewicz, 2023

•                Brzoza ratuje w chorobie, Z. T. Nowak, 2018

•                Sok z brzozy, K. Hojnik-Horkacz, Wiadomości Rolnicze Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie, nr: 1, 2014

•                Pijemy na zdrowie sok z brzozy, I. Oles, Wieś Kujawsko-Pomorska, Ośrodek Doradztwa Rolniczego Minikowie, nr: 213, 2019

•                Oskola- czyli sok brzozowy i jego właściwości, T. Lewkowicz-Mosej, Las Polski, nr: 6, 1998

Obraz Petras Skutulas z Pixabay