Deszcze listopadowe budzą wiatry zimowe.
Listopad to czas kiedy liście już całkowicie opuszczają drzewa i odsłaniają gałęzie. Chłodne, wilgotne i deszczowe dni pojawiają się coraz częściej. Każdy promień słońca jest na wagę złota. Jest to ostatni dzwonek aby przygotować się do zimy. W tym okresie pojawiają się już przymrozki, które mogą zniszczyć nam plantacje jeśli odpowiednio nie zabezpieczyliśmy roślin. To dobry czas na ostatnie szlify: porządkowanie, grabienie, oczyszczanie. Praca przy roślinach nie kończy się jesienią a trwa cały rok.
Prace porządkowe i pielęgnacyjne
- Jednym z obowiązkowych zabiegów w listopadzie jest zagrabywanie opadłych liści i usuwanie suchych, przekwitłych roślin z rabat. Usuwając opadłe liście unikniemy ich gnicia w ogrodzie. Opadłe liście można umieścić na kompostowniku. Jest wiele przeciwników zagrabywania liści, jednak myślę że w usuwaniu liści przede wszystkim chodzi o ład i porządek w ogrodzie. Przecież musi on wyglądać estetycznie !
- Wszelkie rabaty czy to kwiatowe czy warzywne, które teraz są puste a na wiosnę coś na nich będziemy sadzić pozostawiamy w tzw.: ostrej skibie. Co oznacza że podłoże jest dokładnie przekopane. Wiatr i mróz polepsza strukturę ziemi podczas zimy. Do tego zabiegu można wykorzystać glebogryzarkę, gdyż nie jest to prosty proces do którego wykorzystując łopatę potrzebujemy sporej krzepy !
- To jest ostatni moment do okrycia i kopczykowania krzewów i drzew. Można do tego wykorzystać: trociny, agrowłókninę, słomę, suche liście
- Jest to odpowiedni moment na przycięcie róż, hortensjiirgi i szczodrzeńców. Pamiętajmy że jesienią przycinamy tylko starsze okazy te młode lepiej znoszą cięcie wiosną
- W listopadzie dokonuje się bielenia pnia. Polega to na pokrywaniu pni i gałęzi drzew, które rosną wapnem. Taki zabieg chroni przed szkodami jakie mogą być wywołane wahaniem temperatur jesienią i zimą.
- Jest to dobry czas na sprawdzenie stanu sprzętu np. kosiarki, glebogryzarki itp. Jeśli mamy miejsce warto w tym czasie wykonać renowacje krzeseł, stołu tak aby meble ogrodowe były gotowe na kolejny sezon. Bardzo często na koniec jesieni wykonuje się prace związane z ogradzaniem działki czy też wykonywanie tarasu, altanki.
- Gdy mamy słoneczną i mało wietrzną pogodę podlewajmy krzewy i drzewa, które znajdują się w ogrodzie
- Związujemy połacie traw ozdobnych, aby chronić je przed mrozem
- Usuwamy z ogrodu zainfekowane części roślin i zbieramy mumie. Pamiętajmy o tym aby nie wrzucać ich na kompost. Najlepiej całość palić lub wywozić z dala od ogrodu.
- Nie zapominajmy o ptakach dla których okres jesienny i zimowy jest bardzo ciężki. Jeśli mamy na to możliwości zamontujmy w ogródku karmnik, który ułatwi dokarmianie ich.
Siew i sadzenie
- Na początku listopada można jeszcze sadzić drzewa i krzewy z odkrytym korzeniem, pamiętajmy aby wybrać do tego zabiegu, słoneczną i bezwietrzną pogodę. Jeśli listopad w danym roku jest deszczowy i mroźny, lepiej sadzenie odłożyć do wiosny.
Ogród warzywny i owocowy
- W listopadzie można wysiać: marchew, pietruszkę, koper na zbiór wczesny wiosenny a także czosnek ozimy.
- Dokonujemy ostatnich zbiorów np. jarmużu, kapusty czy porów
- Pamiętajmy aby ziemię po zbiorach oczyścić i przekopać. Można również dokonać nawożenia organicznego - obornikiem
- Jest to dobry czas na opryski przed szkodnikami i chorobami. Przykładem jest zabieg oprysku miedzianem, który wykonujemy jesienią, chroni on drzewa owocowe przed wystąpieniem np.: kędzierzawości liści
Rośliny doniczkowe domowe
- Jeśli na rabacie nie możemy sadzić już żadnych roślin to może warto przerzucić się na siew do doniczek w domu. Świeży koperek, bazylia czy rzodkiewka uprawiana w domowych warunkach będzie wynagrodzeniem braku możliwości korzystania z ogrodu.
- Obecnie bardzo popularna jest uprawa nasion na kiełki, może warto tą przygodę rozpocząć właśnie teraz gdy nie ma na rabatach świeżych ziół i warzyw.
- Nadchodzi czas w którym coraz rzadziej podlewamy rośliny doniczkowe w naszym domu. Jednak rozpoczyna się również sezon grzewczy, który nie jest dla nich łaskawy. Może warto rośliny lubiące wilgoć przestawić, z dala od grzejników czy klimatyzacji.
- Regularnie lustrujemy okazy doniczkowe tak aby nie przegapić żadnej choroby ani szkodnika.
- Teraz idealną ozdobą są chryzantemy, wrzosy, dynie, wszystko możemy uzupełnić o lampeczki ze świecami i klimat jesienno-zimowy jest gotowy
Listopad to bardzo ciekawy czas. Powoli kończą się pilne prace w ogrodzie. Mamy czas dla tych roślin, które posiadamy w pomieszczeniu. Jest to dobry moment na wspólne wypicie herbaty lub kawy. Możemy cieszyć się swoim towarzystwem w ciepłym domowym zaciszu…
Gdy na świętą Cecylię grzmi, rolnikom o dobry roku śni.
Autorka: Martyna Cieślińska
Literatura
- Ogród w zgodzie z naturą + Kalendarz prac ogrodniczych, M. Luise-Kreuter, 2003
- Ekologiczny Poradnik Księżycowy 2021, M. Przybylak-Zdanowicz, Wydawnictwo Gaj
- Rok w ogrodzie, J. Mikołajczak, 2019
- 365 dni w ogrodzie i na działce, Praca zbiorowa, 2018
- Kalendarz prac ogrodniczych, J. Wolff, 2000
- Kalendarz prac w ogrodzie, M. Latkowska, 2005
- Listopad w ogrodzie, O. Nowaczyk, S. Lenard, Zachodniopomorski Magazyn Rolniczy, nr: 135, rok 2017/2018
- W moim ogrodzie – listopad, I. Szkudelska, Ogrody, ogródki, Zieleńce, nr: 11, 2003
- Listopad w ogrodzie, D. Tolko, Zachodniopomorski Magazyn Rolniczy, nr: 35, 2007/2008
Obraz wiodący: Наталья Коллегова z Pixabay
Ilustracje: JL G z Pixabay
Elena Chukovskaya z Pixabay